rQ

Geschreven door: rQ

Gepubliceerd: 10 december 2021

Op 88-jarige leeftijd is vorige week de Engelse grootmeester Jonathan Penrose overleden. Hij staat in mijn geheugen gegrift als de eerste die Michail Tal versloeg nadat deze wereldkampioen was geworden. Die partij werd gespeeld op de Olympiade van 1960 in Leipzig en was de enige nederlaag die het team van de Sovjet Unie leed. De partij is beroemd, mede omdat Tal de Moderne Benoni speelde, de verdediging die hij beter dan wie ook beheerste.
De laatste Engelsman die van een wereldkampioen had gewonnen was Henri Blackburne in 1899. In 1960 versloeg Penrose niet alleen de zittende wereldkampioen, maar ook de voormalige wereldkampioen Max Euwe terwijl hij de toekomstige wereldkampioen Bobby Fischer in gewonnen stelling remise aanbood wegens tijdnood.
Penrose scoorde uitstekend aan het eerste bord in de Olympiades. In Leipzig behaalde hij 9 punten uit 16 partijen, in Varna 1962 was zijn score 12½ uit 17 en in1968 in Lugano 12½ uit 15. Hij werd tien maal Brits kampioen, van 1958 t/m 1963 en van 1966 t/m 1969. Niet ten onrechte werd Penrose beschouwd als de sterkste Engelse speler sinds lange tijd. Er schuilt iets van onrechtvaardigheid in het feit dat hij niet de eerste Engelse grootmeester is geworden. Die eer viel Tony Miles in 1976 te beurt. Penrose was internationaal meester totdat hij in 1993 de grootmeestertitel als een soort eerbewijs achteraf kreeg. Op dat moment had hij ook al grote triomfen als correspondentieschaker gevierd.
Penrose beëindigde zijn periode als bordspeler nadat hij twee keer aan het bord was flauwgevallen. De laatste keer was nadat hij een ernstige blunder had begaan. Deze herinnering brengt ons terug bij de WK-match die net is afgelopen.
Carlsen heeft de 11e partij gewonnen en daarmee zijn titel behouden. Na twee blunders maakte Ian Nepomniachtchi opnieuw een ernstige fout. De computerwaardering kelderde van 0.00 naar -8.20. Volgens Anish Giri heeft Nepo de partij met opzet verloren om een eind aan de match te maken. Als dat zo is, dan kun je niet van een blunder spreken. Het lijkt mij echter een sterk verhaal. Nepo is de psychologische dreun van de 6e partij niet te boven gekomen. Zijn stelling was lastig toen hij de foute zet deed. Misschien hoopte hij op clementie van Carlsen in een schijnbaar nog niet zo eenvoudig eindspel. Hoe het ook zij - de match is een drama geworden voor Nepo en de vraag is (gedachtig het lot van Penrose) welke gevolgen dat zal hebben voor zijn verdere schaakcarrière.

Opgave
Elke maand een serie opgaven, steeds stijgend in moeilijkheidsgraad. Ter lering en vermaak.

12-2 Zwart aan zet wint. Hoe?

Oplossing van de vorige week

12-1 Wit aan zet wint. Hoe?
1.Ld4 e5 (Na andere zetten verliest zwart zijn dame)
2.Lxe5 Dxe5 3.Dh6 mat

Geschreven door: rQ

Gepubliceerd: 04 december 2021

Na het middenspel hebben de goden het eindspel gezet. Magnus Carlsen heeft de 6e matchpartij gewonnen na 7 uur en 40 minuten spelen en 136 zetten. Nog nooit had een WK-partij zolang geduurd.
De psychologische bordjes zijn nu verhangen. Magnus heeft na een mislukte opening en een dubieuze winstpoging in het middenspel gebruik kunnen maken van zijn sterkste punt, heel geduldig een minuscuul eindspelvoordeeltje uitmelken. Hij is tijdens de partij van te kloppen persoon favoriet geworden. De helft van de match zit er op. De druk ligt nu bij Nepo.

Geschreven door: rQ

Gepubliceerd: 03 december 2021

“Vijf keer remise, wat doe jij daar nou mee?” vroeg mijn buurman. Een paar dagen geleden had een vriend ook al gevraagd wat ik vond van de WK-match tussen Carlsen en “die Rus met een onuitsprekelijke naam”.
Natuurlijk volg ik de WK-match. Ik volg alle belangrijke schaakwedstrijden.
Hoewel? De finale van het Nederlands kampioenschap heb ik helemaal gemist. Ger Battjes wees mij erop, maar toen ik ging kijken was het al afgelopen. Eén ronde voor het eind was Max Warmerdam kampioen geworden. Dat had ik voorspeld, maar bij de manier waarop kun je wel een paar vraagtekens zetten. Hij kreeg in de vierde ronde een vol punt cadeau van Roeland Pruijssers omdat die te laat arriveerde. Het NK is geen WK, zullen we maar zeggen.
Zulke knulligheden gebeuren niet in het door oliesjeiks rijkelijk gedoteerde wereldkampioenschap. De eerste vijf partijen in Dubai werden remise. Die Rus met een onuitsprekelijke naam is Ian Nepomniachtchi, in de wandeling Nepo genoemd. Hij is de uitdager en hij houdt goed stand. Zijn openingsvoorbereiding is uitstekend. De commentariërende grootmeesters leggen ons haarfijn uit welke subtiliteiten onder de oppervlakte een rol spelen. De partijen blijken veel spannender te zijn dan je als eenvoudige clubspeler zou denken. “Vechtremises”, hoor ik zeggen, maar Ian stond in de partijen 2 en 5 beter.
Voor het grote publiek lijken vijf remises in de eerste vijf partijen het toppunt van saaiheid. Moeten we, gedachtig de vraag van mijn buurman, er iets mee doen? Die vraag werd al gesteld in 1927 toen in de match Capablanca - Aljechin 25 van de 34 partijen remise werden. Sindsdien waart het remisespook door de schaakwereld. De reglementen zijn regelmatig veranderd met als resultaat minder klassieke partijen en een beslissing door rapid- en blitzpartijen. Volgens mij is dat een denkfout geweest. Als het aantal klassieke partijen kleiner wordt, neemt ook de kans af dat een van die partijen in winst/verliest eindigt.
Het gaat niet om de reglementen. De schakers moeten het grote publiek uitleggen waarom de match spannend is. De psychologie speelt daarbij een grote rol. Terwijl ik dit schrijf, kijk ik naar de 6e partij. Nepo heeft met zwart gemakkelijk gelijk spel bereikt. Hij ziet er zelfverzekerd uit. Aan zijn lichaamstaal kun je zien dat Carlsen ontevreden is. Het begint tot hem door te dringen dat zijn openingsvoorbereiding op de match niet goed genoeg is geweest. Hij moet in de matchpartijen wat proberen, want tegen Nepo mag hij het niet op de rapidpartijen laten aankomen.
Zes remises. Wat ik ermee doe? Ik blijf kijken. Het is razend spannend. Nepo is in het voordeel, er zou wel eens een verrassing in de lucht kunnen hangen.

Opgave
Elke maand een serie opgaven, steeds stijgend in moeilijkheidsgraad. Ter lering en vermaak.

12-1 Wit aan zet wint. Hoe? 

 Oplossing van de vorige week.
11-4 Wit aan zet geeft mat in vijf zetten.
1.Lxf6 Lxf6 2.Dxh7!! Kxh7
3.Th5 Kh8 4.Pg6!!
met ondekbaar mat op h8.
MAAR...helaas kan zwart aan mat ontsnappen. Wit wint ook na
1…Pex5 2. Lxe5 met stukwinst
1…gxf7 2. Dg4+ Kh8 3. Pxf7
met kwaliteitwinst

. 

Geschreven door: rQ

Gepubliceerd: 26 november 2021

Vandaag is de WK-match tussen Magnus Carlsen en Ian Nepomniachstchi begonnen. Carlsen is favoriet, maar Nepo kan misschien voor een verrassing zorgen.
Vandaag wordt een beperkte lockdown aangekondigd. Waarschijnlijk komt het clubschaken weer een paar weken stil te liggen.
Crises brengen altijd veel ellende met zich mee, maar kunnen ook leiden tot vernieuwingen van en in de maatschappij. Om zoveel mogelijk ellende te voorkomen en de pijn eerlijk te verdelen, is goed crisismanagement nodig. Maar goed crisismanagement kijkt ook vooruit, denkt na over gewenste vernieuwingen en probeert deze te stimuleren.
Het crisisbeleid van de Nederlandse regering blinkt niet uit door vastberadenheid. De Nederlandse maatschappij is daarvoor te verdeeld. Een onnoemelijke hoeveelheid belangengroepen bemoeit zich er tegenaan, op straat, in de pers, aan de babbeltafels op tv, in de social media, en - niet te vergeten - in de diverse lobbycircuits en achterkamertjes. Mocht dat niet desastreus genoeg zijn, dan zijn er in de Tweede Kamer nog altijd 19 partijen en groeperingen het met elkaar oneens. Voor een krachtdadig optreden is sterk leiderschap nodig, maar zodra het kabinet zo’n trekje zou vertonen, zouden de Tweede Kamer èn de Nederlandse maatschappij daartegen als één persoon in het geweer komen.
Arme clubschakers als wij zijn een gemakkelijk slachtoffer. Als het de autoriteiten uitkomt, is schaken geen sport meer en daarom BTW-plichtig. Als er gelockdownd moet worden, dan zijn schakers, afhankelijk van de plaats waar zij spelen, horecabezoekers of bezoekers van culturele of zorginstellingen. Wat doe je eraan?
Onder leiding van voorzitter Arend van der Burgh voert ons bestuur een krachtig crisismanagement. Ze halen eruit wat er in zit. Maar het blijft een Sisyfusarbeid - steeds als je denk met je zware last boven te zijn, val je weer terug. Het bestuur is niet te benijden. Vervelend is dat het moeilijk is een voor alle leden bevredigend alternatief voor de fysieke schaakavonden te vinden. Daarin verschilt onze club van het profschaken.
Misschien worden de KNSB- en NOSBO-competitie stilgelegd. Het WK is neergestreken in de Verenigde Arabische Emiraten waar een prijzenpot van twee miljoen euro ligt te wachten. Onder leiding van Magnus Carlsen en zijn beursgenoteerde Play Magnusgroep is tijdens de vorige lockdownperiode een zeer commercieel en lucratief online circuit van topschaakwedstrijden opgezet. Voor elke wedstrijd was een prijzenfonds van een paar honderdduizend dollar beschikbaar. Schakers over de hele wereld hebben thuis achter de computer de partijen gevolgd.
Geholpen door de covidcrisis heeft Carlsen de vernieuwing van de schaaksport in een stroomversnelling gebracht. Kunnen wij hier gebruik van maken? Het is nu een goed moment om daarover na te denken.

Opgave
Elke maand een serie opgaven, steeds stijgend in moeilijkheidsgraad. Ter lering en vermaak.

De moeijkste van de maand

11-4 Wit aan zet geeft mat in vijf 

Oplossing vorige keer
11-3 Zwart aan zet wint. Hoe?

1…Txd2 2.Dxd2 Pxe4 3.Dg2 Pf2 mat