Ding en Gukesh om het WK

Op het Waling Dijkstra Weekendtoernooi stond ik te praten met een oude schaakkennis uit de Haagse Schaakbond. Hij was er een tijdje uit geweest omdat zijn resultaten sterk achterbleven bij de kwaliteit van zijn spel, maar in dit toernooi ging het geweldig en heeft hij een flink deel van de verloren gegane ratingpunten teruggewonnen. Tot mijn verbazing wist hij niet dat volgende week het wereldkampioenschap schaken weer begint. Nog groter was mijn verbazing toen hij vroeg tussen wie het gaat.
De onwetendheid van mijn kennis was niet veroorzaakt door zijn tijdelijke afwezigheid. Het huidige topschaak is ver verwijderd van de belevingswereld van veel Nederlandse amateurs. Je zou zelfs kunnen spreken van twee verschillende werelden. Hoewel zij het waarschijnlijk niet zo bedoelen, dragen de organisatoren daaraan bij door de berichtgeving over de match. Met gepaste trots benadrukken zij het Aziatische karakter ervan: beide spelers komen uit dit werelddeel: de titelverdediger Ding Liren uit China en de uitdager Dommaraju Gukesh uit India. Bovendien wordt de match in Singapore gehouden. De eerste WK-match in Azië vond bijna een halve eeuw geleden plaats, in 1978, toen Karpov en Kortchnoi in Bagaio City op de Filippijnen om de titel streden.
Het centrum van de schaakwereld lijkt definitief naar het Oosten te zijn verschoven, in het bijzonder India, naar het deel van de wereld waar het ooit in de vorm van tsjaturanga is ontstaan. Dit betekent echter niet dat wij het schaken kwijt zijn. De schaakwereld is een globale wereld, niet opgedeeld in van elkaar gescheiden fysieke delen. Het is niet toevallig dat Google de hoofdsponsor van de match is. Elke belangrijke schaakwedstrijd is via internet en de social media van minuut tot minuut op de voet te volgen. In chatboxen kun je met iedereen in deze wereld communiceren. Wie snel informatie wil hebben, hoeft niet meer te zoeken, maar stelt een vraag aan ChatGPT.
Generatie Z, die in de digitale wereld is geboren, weet niet anders. De oudere generaties worden daarentegen gehinderd door langzame, ouderwetse media als boeken, kranten en tijdschriften. Daardoor kan de indruk ontstaan van twee verschillende culturen in twee verschillende werelden. Maar ook al zou dat zo zijn (wat ik betwijfel, want er is communicatie ten over), dan mag dat geen excuus zijn om de strijd om het wereldkampioenschap niet op de voet te volgen.
Gukesh is favoriet. Hij is achttien jaar en als hij wint, is hij de jongste wereldkampioen schaken ooit. Ook wat dat betreft is er wel iets veranderd. Spassky was achttien toen hij jeugdwereldkampioen werd. Ding Liren heeft na het behalen van de wereldtitel geen opzienbarende successen geboekt. Toch denk ik dat hij te gemakkelijk wordt afgeschreven. Hij zal, ondersteund door een uitgebreide staf, schaaktechnisch, psychisch en fysiek minutieus voorbereid aan het bord verschijnen. Tegen Nepomniachtchi heeft hij een schijnbare hopeloze achterstand goedgemaakt en werd hij wereldkampioen. Dat is nog maar anderhalf jaar geleden! Het zou hem zomaar opnieuw kunnen lukken. Ik denk dat de match spannender wordt dan de kiebitzers denken. Maandag is de eerste partij.