“Wij zijn hier aan de oever van een machtige rivier
De andere oever is daarginds, en deze hier is hier
De oever waar we niet zijn, noemen wij de overkant
Die wordt dan deze kant, zodra we daar zijn aangeland
En dit heet dan de overkant, onthoudt u dat dus goed
Want dat is van belang voor als u oversteken moet”.
Een duidelijker handleiding voor een doelgerichte oversteek moet nog geschreven worden.
Maar wat heeft deze onverbiddelijke logica nu te maken met woord schaken?
Als voorbeeld een Ollekebolleke:
“Dactylus! Dactylus!
Olleke bolleke
Twee maal vier regels die
Rijmen aan ’t slot
Kreet, thema, EEN woord met
ZESLETTERGREPIGHEID
Moeilijk te maken,
Wat een genot”.
Een prachtige combinatie van woorden, metrum en rijm. Zo iemand moet toch van schaken houden.
U weet het natuurlijk al, het gaat over drs. P. pseudoniem voor Heinz Hermann Polzer.
Hij werd op zondag 24 augustus 1919 geboren in Thun (Zwitserland), behaalde in Rotterdam aan de Nederlandse Economische Hogeschool zijn academische graad van drs. in de economie. Na een zeer gevarieerd leven als tekstschrijver, cabaretier, dichter, schrijver, letterkundige, componist, pianist, zanger en econoom, stierf hij op zaterdag 13 juni 2015 te Amsterdam.
Het is niet verwonderlijk dat diverse schakers zich hebben laten bekoren door de werken van drs. P
Nog altijd worden zijn gedichten gereciteerd door internationaal schaakmeester Manuel Bosboom, onder het pseudoniem Drs. B en door grootmeester Dimitri Reinderman Nederlands kampioen in 2013. In 2010, 2014, 2015, 2023 en 2024 won Dimitri het Nederlands kampioenschap Fisher Random Chess. Een creatief en avontuurlijk schaker mag je wel zeggen.
Manuel Bosboom is eveneens een zeer getalenteerd schaker met name in de korte partij. Regelmatig geeft hij simultaanseances snel schaak en niet altijd gewone seances. Nee, vooraf reciteert hij zo nu en dan, diverse gedichten van drs. P, na, vooraf geoefend te hebben in het busje op weg naar de speelzaal. Zo citeerde hij op weg naar Enschede een aantal liederen waaronder “Troika hier, Troika daar”, hetgeen zijn medereiziger Victor Kortchnoi maar matig kon waarderen. Hij schreeuwde iets onverstaanbaars in het Russisch wat Sosonko vertaalde als: ”Please,.. shut up!”
Maar schaakte Drs. P zelf? Was hij liefhebber van dit edele spel?
Schaakpartijen van drs. P zijn niet bekend. Mogelijk vreesde hij eenzelfde trieste afloop, zo kunstzinnig door hem verwoord in een aantal liederen: “De Veerpont, De Dodenrit, Het trapportaal, Het Winschoterdiep”.
Wel is bekend dat hij in de jaren 80 van de vorige eeuw, toen de tweekampen tussen Karpov en Kasparov de schaakwereld bezig hielden, een veel geziene gast was in het schaakcafé ook wel Schaakhuis “Gambi(e)t” aan de Bloemgracht 20 te Amsterdam. Daar werden de partijen becommentarieerd. Het was een geliefde plek voor diverse Amsterdamse schakers zoals: Yochanan Afek, Hans Ree, Aran Kohler en Sandra de Blecourt.
Over dit illustere schaakcafé schreef drs. P het volgende vers:
“De Bloemgracht ligt in het hart van de Jordaan
En aan de Bloemgracht vinden wij Gambiet
Een naam die met de functie heeft te maken
Hetgeen men aan het uithangbord al ziet
Jawel, dit is een ruimte om te schaken,
Menashe Goldberg voert hier het bewind
Hij zal als gastheer nooit zijn plicht verzaken
Ook Prindi (poes) is algemeen bemind
En ziet het nobel spel tevreden aan.
Gewoonlijk klinkt er radiomuziek
Die uiteraard beschaafd is, want klassiek.
Na het overlijden van de eigenaar, Menashe Goldberg, sloot dit illustere bruine schaakcafé met zijn door rook vergeelde muren en zijn spinnenwebben in de toiletpotten. Maar de gasten zoals drs. P vonden een nieuw onderkomen in “De Laurierboom” aan de Laurierstraat 76 in de Jordaan. De ontmoetingsplek voor een jongere generatie schakers samen met pokeraars en backgammon spelers.